Octrooien

Hieronder treft u vragen en antwoorden aan betreffende octrooien. Mocht uw vraag er niet tussen staan, neemt u dan gerust contact op met de medewerkers van Octrooibureau Griebling. Zij voorzien u graag van verdere informatie.


Octrooieerbare uitvinding

Vraag: Wat maakt een uitvinding tot een octrooieerbare uitvinding?
Antwoord: Een uitvinding is octrooieerbaar indien deze een technisch karakter heeft en als 1) nieuw, 2) inventief en 3) industrieel toepasbaar kan worden bestempeld. Een uitvinding is nieuw als deze nog nergens ter wereld bekend is gemaakt. Een uitvinding is inventief wanneer deze voor een deskundige niet voor de hand ligt.

Nieuwheid

Vraag: Hoe kan ik er achter komen of een bepaald product of een bepaalde werkwijze al bestaat?
Antwoord: Het is mogelijk een onderzoek te doen in de octrooiliteratuur. U kunt hiervoor bij Octrooibureau Griebling terecht, maar u kunt ook zelf zoeken, bijvoorbeeld op Internet, met behulp van trefwoorden. Een geschikte zoekmogelijkheid wordt onder de naam Espacenet aangeboden, zie ook de pagina Zelf zoeken naar informatie. Houdt u er echter rekening mee dat de octrooiliteratuur bijzonder omvangrijk is, en dat zoeken in deze literatuur vaak neerkomt op het zoeken van een speld in een hooiberg, dat beter aan specialisten kan worden overgelaten. Een belangrijke kanttekening is dat niet alle bekende producten en werkwijzen in octrooien en octrooiaanvragen zijn beschreven. Wanneer een onderzoek in de octrooiliteratuur niets oplevert, dan kan niet worden uitgesloten dat het desbetreffende product of de desbetreffende werkwijze toch niet al in de praktijk bekend is.

Geheimhouding

Vraag: Ik wil eerst onderzoeken of er interesse in mijn uitvinding bestaat, en pas octrooi aanvragen wanneer dat het geval blijkt te zijn. Aan de andere kant weet ik dat ik de uitvinding nog geheim moet houden. Hoe kom ik hieruit?
Antwoord:
Er zijn in deze situatie wel mogelijkheden om toch al over de uitvinding te spreken. Een gangbare mogelijkheid is om dit onder geheimhouding te doen, waarbij een zogeheten geheimhoudingsovereenkomst tussen partijen wordt getekend. Het is echter niet gegarandeerd dat alle partijen zich aan de overeenkomst houden, en de uitvinding kan toch voortijdig op straat komen te liggen, waardoor het alsnog niet meer mogelijk is een geldig octrooi te verkrijgen. U loopt het minste risico wanneer eerst een octrooiaanvrage is ingediend; dan liggen uw aanspraken op de uitvinding vast en kunt u de uitvinding gerust bij anderen onder de aandacht brengen.

Uitvinder in loondienst

Vraag: Wanneer iemand bij een bedrijf in dienst is, en een uitvinding doet waarop het bedrijf octrooi aanvraagt en die het bedrijf veel geld oplevert, moet die persoon dan een deel van de winst krijgen?
Antwoord: Volgens de octrooiwet dient de uitvinder een billijk bedrag toegekend te krijgen in het geval dat hij/zij het gemis aan octrooi niet voldoende vergoed heeft gekregen door middel van loon, een geldelijke toelage of een bijzondere uitkering. Bij het vaststellen van de hoogte van het billijke bedrag dient rekening te worden gehouden met het geldelijke belang van de uitvinding en met de omstandigheden waarin de uitvinding tot stand is gekomen.

Octrooi / patent

Vraag: Wat is het verschil tussen een octrooi en een patent?
Antwoord: Er is geen verschil. De woorden octrooi en patent hebben gelijke betekenis.

Kosten

Vraag: Waarom zou ik octrooi aanvragen? Een octrooi in Nederland kost al een paar duizend EURO, en octrooibescherming in het buitenland is nog veel prijziger.
Antwoord: Een octrooi dient beschouwd te worden als een investering, die goed kan worden terugverdiend. Het is belangrijk dat u voor uzelf nagaat wat het kan opleveren wanneer u anderen kunt verhinderen uw uitvinding na te bootsen. Wanneer het er naar uit ziet dat dat aanzienlijk meer zal zijn dan de octrooikosten, dan is het aanvragen van octrooi de moeite waard.

Rechten

Vraag: Is een octrooi nodig om een bepaald product te mogen maken of een bepaalde werkwijze te mogen toepassen?
Antwoord: Een octrooi wordt ten onrechte nog wel eens gezien als een officiële toestemming voor het maken van een product of het uitvoeren van een werkwijze. Het staat eenieder echter vrij nieuwe producten te maken en werkwijzen toe te passen, mits er geen octrooi van een ander is dat dat niet toestaat. Een octrooi heeft als primaire functie bescherming tegen namaak.

Nieuwheidsonderzoek

Vraag: Moet niet eerst uitgezocht worden of een product of werkwijze al bestaat, alvorens octrooi wordt aangevraagd?
Antwoord: Dit is zeker geen vereiste voor het aanvragen van octrooi. In voorkomende gevallen kan het praktisch zijn om zonder vooronderzoek een octrooiaanvrage op te stellen en in te dienen, en dan aan de hand van de aanvrage een gedegen nieuwheidsonderzoek bij een officiële instantie te laten uitvoeren. Het is mogelijk om naar aanleiding van de resultaten van een dergelijk onderzoek de geclaimde beschermingsomvang tot reële proporties terug te brengen, wanneer dat nodig blijkt te zijn.

Snelle octrooiverlening

Vraag: Is in Nederland snelle octrooiverlening mogelijk, zonder voorafgaand nieuwheidsonderzoek?
Antwoord: In Nederland wordt automatisch octrooi verleend, maar dat kan niet eerder dan dat er een nieuwheidsonderzoek is gedaan. Tot 5 juni 2008 was het onderzoek niet verplicht, en werd een octrooi met een maximale levensduur van 6 jaar verleend wanneer geen onderzoek werd gevraagd. Op basis van gewijzigde wetgeving is de mogelijkheid om te kiezen tussen wel of geen onderzoek komen te vervallen. Wat is gebleven, is dat een aanvrager kan aangeven of een onderzoek van nationaal type of internationaal type gewenst is. De inhoud van beide typen onderzoek is gelijk; in beide gevallen wordt wereldwijd naar relevante publicaties gezocht. Het is echter zo dat een onderzoek van internationaal type de mogelijkheid biedt de resultaten in een eventuele Europese of internationale vervolgprocedure mee te nemen. De kosten zijn zeer verschillend: een onderzoek van nationaal type kost 100 EURO, terwijl een onderzoek van internationaal type 794 EURO kost.

Beoordeling

Vraag: Wie beoordeelt in Nederland of octrooi op een bepaalde uitvinding kan worden verleend?
Antwoord: In Nederland wordt automatisch octrooi verleend. Er is geen instantie die voorafgaand aan octrooiverlening een uitvinding beoordeelt op nieuwheid en inventiviteit. Een groot aantal andere landen, zoals Duitsland en de Verenigde Staten, kennen een dergelijke instantie wèl. In dergelijke landen kan het dus voorkomen dat een octrooiaanvrage op inhoudelijke gronden wordt afgewezen.

Beschermingsduur

Vraag: Hoe lang kan bescherming van een uitvinding door middel van een octrooi maximaal duren?
Antwoord: Octrooibescherming kan maximaal 20 jaar lang duren.

Geldigheid

Vraag: Is een verleend octrooi onaantastbaar?
Antwoord: Nee. De rechter is bevoegd een verleend octrooi nietig te verklaren, en dat gedurende de gehele looptijd van het octrooi, bijvoorbeeld wanneer is gebleken dat de uitvinding niet nieuw was ten tijde van het indienen van de octrooiaanvrage.

Licentie

Vraag: Kan een octrooi voorwerp van een licentie zijn?
Antwoord: Ja, dat kan. Door middel van een licentie kan de octrooihouder een ander toestemming geven een geoctrooieerde uitvinding te exploiteren.

Namaak in het buitenland

Vraag: Kan een octrooihouder die uitsluitend in Nederland octrooi op een apparaat heeft, stappen ondernemen tegen een ander die het apparaat in het buitenland namaakt en daar op de markt brengt?
Antwoord: Nee. Een octrooi is territoriaal beperkt. Dat betekent dat de houder van een Nederlands octrooi zijn octrooirecht uitsluitend in Nederland kan uitoefenen.

Import

Vraag: Kan een octrooihouder die uitsluitend in Nederland octrooi op een apparaat heeft, stappen ondernemen tegen een ander die het apparaat in het buitenland namaakt en in Nederland op de markt brengt?
Antwoord: Ja. Een Nederlands octrooi geeft de houder ervan het recht op te treden tegen import.

Octrooi in het buitenland

Vraag: Welke mogelijkheden zijn er voor octrooibescherming in het buitenland?
Antwoord: Naast aanvragen voor nationale buitenlandse octrooien is het mogelijk een Europese octrooiaanvrage of een internationale octrooiaanvrage (ook wel aangeduid als PCT-aanvrage) in te dienen. Een Europese octrooiaanvrage kan tot Europees octrooi leiden, dat in meer dan 30 Europese landen geldig kan zijn. Een internationale octrooiaanvrage is als het ware een verzameling van aanvragen in meer dan 120 landen.

Aanvragen in meerdere landen

Vraag: Moet een octrooi tegelijkertijd in alle landen waarin een uitvinding moet worden beschermd, worden aangevraagd?
Antwoord: Nee. Nagenoeg alle geïndustrialiseerde landen hebben zich verbonden aan een systeem waarin een eerste octrooiaanvrage voor een bepaalde uitvinding een zogenaamd voorrangsrecht (prioriteitsrecht) schept. Het voorrangsrecht duurt voor octrooien een jaar. Binnen dat jaar kunnen latere octrooiaanvragen voor dezelfde uitvinding worden ingediend met inroep van het voorrangsrecht van de eerste octrooiaanvrage. Feiten die zich in de tijd tussen de eerste en de latere aanvragen hebben voorgedaan, worden dan niet in de beoordeling van de latere aanvragen betrokken.

De octrooigemachtigde

Vraag: Wat houdt het beroep van octrooigemachtigde zoal in?
Antwoord: Een octrooigemachtigde is een adviseur, die kan adviseren over te volgen procedures en te nemen beslissingen op het gebied van octrooien, merken en modellen. Hij/zij beschikt daartoe over een uitgebreide kennis van de betreffende wetgeving, zowel nationaal als internationaal. Een octrooigemachtigde is ook een belangenbehartiger, die bevoegd is om namens anderen op te treden voor nationale en internationale instanties.
Tot de specifieke expertises van een octrooigemachtigde behoort het opstellen van octrooiaanvragen. Om te verzekeren dat een octrooigemachtigde in staat is de techniek van uitvindingen te begrijpen, heeft hij/zij een technische vooropleiding op universitair niveau. Tot de specifieke expertises van een octrooigemachtigde behoort voorts het verdedigen van die octrooiaanvragen in verleningsprocedures. Niet onvermeld mag blijven de situatie dat iemand te maken krijgt met beschuldigingen van inbreuk op intellectuele eigendomsrechten van een ander. Ook in die situaties is een octrooigemachtigde de adviseur en belangenbehartiger bij uitstek.

Zelf aanvragen

Vraag: Kan een uitvinder zelf octrooi aanvragen, zonder de hulp van een octrooigemachtigde?
Antwoord: Ja, dat kan. Een uitvinder is bijvoorbeeld voor Nederland of Europa gerechtigd zelf octrooi op een uitvinding aan te vragen. Het is echter een vak apart om een octrooiaanvrage zodanig op te stellen, dat ook werkelijk de verlangde exclusieve rechten kunnen worden verkregen. Dit vak behoort tot de specifieke expertise van een octrooigemachtigde.

Goedkopere opties

Vraag: Het inschakelen van een octrooigemachtigde brengt de nodige kosten met zich mee, kan het niet goedkoper? 
Antwoord: Er zijn goedkopere opties, maar de praktijk leert dat goedkoop op duurkoop uitdraait. Er zijn personen die de wettelijk erkende bevoegdheid als octrooigemachtigde niet hebben, maar wel soortgelijke diensten als een octrooigemachtigde aanbieden. Doorgaans presenteren zij zich als octrooiadviseur of octrooi-expert. Wanneer u met dergelijke personen in zee gaat, is er een grote kans dat de bescherming van uw uitvinding niet optimaal kan zijn, of dat u zelfs helemaal geen zinvol octrooi verkrijgt. Zie ook de waarschuwing onderaan de pagina Diensten - Octrooien.